‘Jij zorgt alleen maar voor mij om er zelf een goed gevoel van te krijgen!’ Zo, die kwam wel even met een windkracht à la Eunice op me af deze week. In de ranglijst van narigheid die ik in mijn werk over me heen krijg, is dit toch wel een top vijf-notering. Ze wist dat ze me er pijn mee doet en dat is precies wat de bedoeling was.
Even een flinke steen van je af gooien als je eigen pijn je overspoelt. En dan zoeken naar de plek waar de ander het best te raken is. Dat zijn zo’n beetje de mechanismen die wij als (beschadigde) kinderen én volwassenen vaak onbewust hanteren.
Nadat ik minstens vijf keer tot tien moest tellen lukte het me redelijk de rust te bewaren. Ik gaf haar wat huiswerk mee om over na te denken op een rustiger moment: probeer eens te bedenken wat nu eigenlijk je verlangen is bij het uitspreken van dit verwijt.
confrontatie
Bovenstaande gebeurtenis is een van de redenen waarom de bewering ‘wil je jezelf leren kennen, word dan pleegouder’ zo waar is. Regelmatig word ik geconfronteerd met gedrag en overtuigingen waar ik niet voor weg kan lopen, al zou dat het liefste zijn wat ik wil doen. En juist in die confrontatie leer ik mijzelf het beste kennen, leer ik lessen voor het leven.
Natuurlijk is het gemakkelijk om van een afstand fout gedrag met grote woorden af te keuren. Loop eens een rondje over de socialemediakanalen, tik de naam Lil Kleine of Ali B eens in en aanschouw hoe van een afstand de schandpaal in een mum van tijd wordt opgetuigd. Het is een uiting van woede en oordeel waar de honden geen brood van lusten. In vervlogen eeuwen werden in het Westen daarvoor de stoffige stenen opgeraapt of de messen van de guillotine nog eens goed geslepen. Nu vinden de volksgerichten ‘beschaafder’ plaats omdat de doodstraf geen optie meer is. Maar - zoals mijn vriendin onlangs verzuchtte - het zou niet ondenkbaar zijn dat we binnenkort het nieuws krijgen dat een van die verdachten zichzelf van het leven heeft beroofd? En ik denk dat ze gelijk heeft.
Zullen we wat meer eten met elkaar?
Volkswoede lijkt een veilige woede, omdat het voelt alsof we voor de woorden die we collectief uitkramen geen persoonlijke verantwoording hoeven af te leggen. Maar we zouden beter op onze woorden letten als we tegelijkertijd wisten dat we vanavond bij de verdachte aan tafel zouden zitten. Niet ondertussen op je mobiel kijken of zoals Putin een lange tafel met onoverbrugbare afstand neerzetten waarmee toenadering bij voorbaat kansloos is. Nee, oog in oog.
met elkaar eten
Dat had Jezus goed bedacht, bij de instelling van het avondmaal, maar ook op al die andere momenten dat Hij de maaltijd gebruikte als plek van erkenning en verzoening. Misschien een wat ongebruikelijke aanbeveling in de komende vastentijd, maar ik doe het toch: zullen we wat meer eten met elkaar en avondmaal vieren nu het weer kan? Daar aan tafel wordt de ander zichtbaar als medemens, kwetsbaar en afhankelijk. Daar word je gelijken, want je hebt allemaal dat voedsel nodig.
Maar vooral: daar is genade, omdat je Jezus in de ogen kijkt. De kerk mag dan de laatste decennia voor velen hebben afgedaan vanwege het betuttelende opgestoken vingertje, de genadeloze tribunalen die in onze samenleving nu regelmatig worden opgetuigd zijn nou niet echt een begerenswaardig alternatief. Dat ouderwetse woord genade heeft schijnbaar afgedaan en ik erken: het bekt ook niet zo lekker meer. Maar ik kan echt niet zonder, dat is de hel op aarde. Misschien moeten we het woord ‘genade’ maar eens een upgrade geven. Voor mijn part maken we er een wat hipper woord van door het te verengelsen, zoals we met zoveel taal doen tegenwoordig. Noemen we het voortaan ‘grace’. Past goed in ons moderne taalgebruik en kunnen we gelijk wat oefenen op Glennis.
