project

Waar ga jij komend jaar aan werken? Zo’n vraag kennen we vanuit school, sport of werk. Privé hoor je het doorgaans alleen rond de jaarwisseling. En daar mag het dan gerust bij een voornemen blijven. Er volgt in maart geen tussentijdse evaluatie en de druk wordt niet opgevoerd tegen het eind van het jaar om toch alsnog de voorgenomen verandering te realiseren. Hooguit is er een oplettende vriend of partner die je gedurende het jaar eens vrijblijvend informeert of het nog gelukt is. Als je dan toch niet geslaagd blijkt te zijn in het stoppen met roken, om meer te sporten of meer tijd met je kinderen door te brengen wuiven we het luchtig weg met het idee dat dat volgend jaar ook nog wel kan. 

Maar stel je deze vraag weleens aan je kinderen? Heb je als ouders ook een plan van aanpak voor het grootbrengen van je kroost voor het komend jaar? Bespreek je met hen waar nog wel wat (af) te leren valt, bij hen en bij jezelf? Ik wel. 

Kinderen die in de jeugdzorg opgroeien worden van jongs af aan bestookt met deze vragen. In ons gezinshuis moeten we ons voortdurend verantwoorden aan de overheid dat we planmatig en doelgericht met kinderen werken. Ieder jaar moeten we samen met hen doelen opstellen om het komend jaar mee aan de slag te gaan. Tussentijds worden ze een aantal malen geëvalueerd. Best gek eigenlijk toch? 

Ik vind dat oneerlijk

Wij hebben kinderen in huis die hier al jaren wonen en we merken telkens weer hoe zij er naar verlangen zo gewoon mogelijk op te groeien. Maar dit is tamelijk ongewoon. Het versterkt het idee dat je een project bent waaraan nog van alles gesleuteld en geschaafd moet worden en wat nooit klaar is. Ik vind dat oneerlijk. 

Deze kinderen kiezen niet voor een leven buiten hun ouderlijk huis. Het is niet hun schuld dat ouders uit elkaar gaan, hun verantwoordelijkheid voor een gezonde opvoeding niet (kunnen) dragen en/of in eigen trauma’s of andere problematiek verstrikt zijn geraakt. 

Hoe pijnlijk dit ook is voor de betreffende ouders; dit is wel hoe het is. Een kind is geneigd alle schuld op zich te nemen. Als ouders scheiden denkt het dat het door hem komt. Als het wordt mishandeld of misbruikt, denkt het dat hij het er zelf wel naar gemaakt zal hebben en de uithuisplaatsing zal ook wel door zijn eigen gedrag komen. 

Wat mij betreft hoeft er voor deze kinderen maar één voornemen centraal te staan: ‘Ik geloof steeds iets meer dat het niet mijn schuld is. En mijn ouders vinden dat ook.’

Deze column van Anita is gepubliceerd in het Nederlands Dagblad van 30 december '24