oortjes

Ik heb een nieuwe liefde. Dat zit zo: ik houd altijd al van lezen, maar ben gezegend en vervloekt - net hoe het uitkomt - met een nogal prikkelgevoelig brein. Dat ziet er in de praktijk uit als een stapel boeken op mijn nachtkastje en slingerend door het huis die allemaal slechts ten dele gelezen zijn. In de zomervakantie gaan ze mee op reis naar waar mijn hoofd zich wat meer gedeisd houdt. Pas dan lees ik echt iets uit.

Maar nu heb ik Storytel. Een app die mij bij de les houdt. Als de rust om te lezen ontbreekt schakel ik over op de voorleesfunctie en werk ik ondertussen de tuin bij, schilder een trap, loop uren met de hond en poets de wc’s. 

De benedictijnen draaien zich om in hun graf als ze dit horen, want multitasken is natuurlijk uit den boze. Maar voor mij is het een uitkomst. 

En zo las en luisterde ik Rinke Verkerks nieuwste pennenvrucht: Het hele dorp wist er van. Hoewel de gevolgen van seksueel misbruik dagelijks merkbaar zijn in ons gezinshuis, werden mijn ogen door dit boek verder geopend voor de rol van de omgeving, en dus van jou en mij. Als gemiddeld in iedere schoolklas een of twee leerlingen zitten die seksueel misbruikt zijn, heb ik er in alle jaren als leerkracht voor de klas ongetwijfeld een paar gemist. Kan ik daar nu nog wat mee? Kan jij als slachtoffer daar nog wat mee? 

Rinke had de moed om met haar knagende onrust op zoek te gaan naar herstel van gemiste kansen. 

Als kind kende ze het misbruikverhaal van haar schoolgenoot, maar het joeg haar juist bij het slachtoffer vandaan. Daarmee is voor een slachtoffer het leed na het misbruik niet voorbij. 

Als al je grenzen stelselmatig overschreden zijn, ga je geloven dat (jouw) grenzen er niet toe doen. Dat jij er niet toe doet. Met als gevolg grenzeloos en seksueel wervend gedrag. Of juist angstig en teruggetrokken gedrag. In beide gevallen is de natuurlijke gevoelsantenne flink verstoord geraakt. En daarmee is de reflex van een omstander om te vluchten voor een misbruikslachtoffer dus heel begrijpelijk. Zeker als je kind bent. 

Storytel ... verhalen moeten verteld en gelezen worden. Desnoods via nog modernere media, als het de oren, ogen en harten maar bereikt. Waar slachtoffers zijn, zijn daders. En die zijn ooit dader gewórden. Misschien wel doordat ze zelf slachtoffer waren en smachtten naar omstanders die de cirkel kwamen doorbreken. Of door andere opgelopen pijn die nooit werd gezien. Zo krijgt het kwaad de kans om voort te woekeren tot in het derde, vierde of nog latere geslacht. Wie oren heeft, doe er oortjes in.

Deze column van Anita is gepubliceerd in het Nederlands Dagblad van 28 feb '24