Toen we halverwege maart werden vastgezet in onze huizen, dachten we dat het met een maandje wel weer los zou gaan. We zetten onze afspraken, plannen en dringende behoeften een poosje in de ijskast en ontdekten na een paar weken dat thuis zijn ook rust bracht. Nog nooit beleefden we zo bewust het aanbreken van de lente, het groeien en bloeien van de nabije natuur in straten en tuinen. We genoten van onverwachte bijeffecten: meer tijd met onze gezinnen en de voordelen van thuiswerken. De nadelen ondergingen we lijdzaam en geduldig. Het was voor het goede doel, we voelden het zwaard van Damocles met de naam Corona boven het hoofd van ons en onze kwetsbare dierbaren hangen en deden daarom wat van ons werd gevraagd, zelfs als het onze baan kostte.
Maar nu is het augustus. Van de sfeer en beleving van toen is nog maar weinig over. Ik merk bij mezelf en om me heen dat de zeggingskracht van de nieuwe maatregelen van afgelopen week vermindert. Ik heb geen twijfel aan deskundigheid en goede bedoelingen van OMT en kabinet. Maar ik maak me inmiddels nogal zorgen om de impact van alle beperkingen, vooral voor de jeugd. En begin oprecht te twijfelen of het middel niet erger is dan de kwaal.
relaties
We hebben er drie in huis die de komende weken aan een nieuwe opleiding beginnen. Op afstand dus. Hoe maak je nieuwe vrienden op afstand? Hoe bouw je een band op met docenten vanachter je scherm? Hoe leer je een vak, doe je een stage en oefen je relaties? Ik zie onze jongeren vooral teren op wat er al was, terwijl juist deze levensfase een fase is van nieuwe dingen uitproberen, nieuwe mensen ontmoeten met als een van de grootste basisbehoeften: fysieke nabijheid. Hoe kan ik als ouder mijn kind gerust op kamers sturen als er geen vangnet van nabijheid klaarstaat waaraan de jongvolwassene in die nieuwe wereld zo veel behoefte heeft?
'Ik begin te twijfelen aan de coronaregels.'
Ook voor de kerken zie ik het somber in. In de diensten die nu weer voorzichtig worden gehouden, blijven de jongeren (en ook veel ouderen) liever thuis. Het maximaal toegestane aantal bezoekers wordt niet eens gehaald. Niet eens vanwege corona-risico’s. De plek waar ze kwamen voor betekenisvolle relaties met anderen is veranderd in een plek waar slechts de boodschap klinkt waarop de reactie en interactie noodgedwongen uitblijft. Daarvoor kom je echt je bed niet meer uit.
Ben ik nu dan ook zo’n reaguurder geworden waar ik de sociale media van zie overlopen? Ik denk het wel. Frustratie, verveling en onzekerheid zoeken een uitweg. Bij de jeugd in de grote steden, die van gekkigheid niet meer weet wat ze moet doen en zich laat overhalen tot het rotzooien in de wijk of het kijken ernaar. Bij onze premier Rutte die gefrustreerde spierballentaal uitslaat en ouders de schuld geeft dat ze hun kinderen niet (kunnen) weerhouden. Of bij degene die gewoon in stilte de regels aan zijn laars lapt.
politie
Ik zie daarin de bewegingen die ook ontstaan in een opvoedsituatie met kinderen. Jarenlang hadden wij op de school waar ik werkte de regel dat er niet gepraat mocht worden op de trap van en naar de bovenbouw. Als we er als leerkrachten als politieagenten bij stonden hield (bijna) iedereen zich er keurig aan. Zodra we uit het zicht verdwenen, werd er volop gepraat. Slechts een enkeling deed ook dan wat er werd verlangd. Wellicht uit plichtsbesef of angst. Dat andere klassen hun werk niet konden doen als er herrie was op de trap was een reden die te ver buiten hun eigen gezichtsveld lag. Dus was de regel slechts een holle klank. Wanneer er onvoldoende zicht is op een negatief effect van ons gedrag, zijn wij minder gemotiveerd ons ervoor aan te passen. Daarom pleit ik er in de opvoeding altijd voor om kinderen niet te overladen met regels, maar hun overtuigingen te leren en zichtbaar te maken wat gevolgen van gedrag kunnen zijn. En dat laatste is wat er momenteel steeds meer aan schort: we krijgen wel de regels, maar onvoldoende overtuiging van een positief effect.
Deze column schreef Anita voor het Nederlands Dagblad van 24 augustus 2020.
