Hij woonde nog maar een week bij ons in huis toen hij me vertelde dat zijn moeder bijna jarig zou zijn. Er zijn verschillende manieren waarop je een dergelijke mededeling kunt interpreteren in een gezinshuis, variërend van ‘denk maar niet dat ik naar dat k…wijf toe ga’ tot ‘ik maak m’n hele spaarpot leeg voor haar’. Dit was er duidelijk eentje van de laatste categorie. Dus bood ik hem aan om samen naar het tuincentrum te gaan. Hij veerde gelijk op: ‘Hebben ze daar ook orchideeën?’ Enigszins verrast keek ik opzij en zei: ‘Eh, ja, dat denk ik wel. Houd je moeder daar van?’ Zijn ogen glinsterden toen hij vol trots over de orchideeën van mama vertelde. Ik kende zijn moeder nog nauwelijks, maar mijn diepste bewondering ging nu al naar haar uit. Ik heb het ook weleens geprobeerd met orchideeën. Kansloze missie, ze overleven mij niet. In de winkel liep hij recht op zijn doel af. We zochten er nog een mooie pot bij en waren zo weer buiten. Waar het kwik boven de vijfentwintig graden uitkwam. En waar er nog maar liefst acht dagen te gaan waren voor de verjaardag van de mama in kwestie.
het zweet brak me uit
Acht lange dagen dat ik die zorgvuldig gekozen bloeiende plant bij tropische temperaturen in leven moest zien te houden. Het zweet brak me uit. Voorzichtig probeerde ik: ‘Maar als mama zo goed is met orchideeën, dan weet jij er vast ook al veel van’. Hij glunderde: ‘Ja hoor, ik weet hoe je ze water moet geven. Van onder, en niet van boven!’ Ah, nu vielen er wat puzzelstukjes op hun plek. Nou, prima, die zorg kon ik de komende week wel aan hem overlaten.
Ik heb veel contact met de biologische ouders (voornamelijk moeders) van onze gezinshuiskinderen, voor zover ze betrokken zijn bij de zorg voor hen. Het contact met biologische ouders wordt door gezinshuizen en pleeggezinnen als een van de moeilijkste aspecten van hun werk gezien. Begrijpelijk. Kinderen worden niet voor niets uit huis geplaatst. Maar hoe krijgen deze ouders het ooit passend in hun hoofd en hart als ze de zorg voor hun eigen vlees en bloed uit handen moeten geven? Dat is zo’n intens verdrietig proces. Het doet me denken aan Jezus, halfdood aan het kruis, die zijn moeder en vriend aan elkaar koppelt met: ‘Kijk, dat is uw zoon,’ en ‘dat is uw moeder!’ Ik zal nooit geheel kunnen bevatten wat dat met ouders doet. Ze gaan door een rouwproces om hun kind dat ze een beetje kwijt zijn. En vervolgens moeten ze verdragen dat hun kind zich gaat hechten aan die pleeg- of gezinshuisouder. Dat het daar wél tot rust komt en opbloeit.
Ik zou ontploffen van verdriet en jaloezie als ik dat moest aanschouwen.
Zo zat ik vorige week in een online hulpverlenersgesprek met een kind, haar moeder en de hulpverlener. Het kind kroop tegen me aan, terwijl moeder via het beeld mee keek. Ik geloof dat ik zou ontploffen van verdriet en jaloezie als ik dat zo moest aanschouwen. Ga er maar aanstaan, ik heb diep respect.
Hij had trouwens niets teveel gezegd. De orchidee overleefde glansrijk het logeerweekje gezinshuis. Mama dolgelukkig met haar cadeau en kind idem dito. Enige tijd later was diezelfde moeder in ons gezinshuis en zag ze een van mijn planten op sterven na dood zijn. Ik vond het jammer van die eens zo mooie plant, hij had veel geld gekost, maar zag er mistroostig uit en ik biechtte beschaamd mijn gebrek aan groene vingers op. Zonder aarzelen pakte ze de plant, liep er mee naar de keuken en kwam na een paar minuten weer terug. ‘Nog even een halfuurtje laten staan en dan weer terug in de pot doen.’ Nog geen week later zag hij er uit als nooit tevoren.
Het klinkt wellicht wat cynisch als ik zeg dat ik het een goede ruil vond; zij de zorg voor mijn planten, ik de zorg voor haar kind. Maar ten diepste zie ik daarin echt iets moois. Want dat je kind niet meer bij je kan wonen wil nog niet zeggen dat je niets meer toe te voegen hebt. Ouders verdienen de ruimte en erkenning voor wat ze nog wel in kunnen brengen. Daar is het kind bijzonder bij gebaat. Evenals mijn verlepte orchidee.
Deze column schreef Anita voor het Nederlands Dagblad van 22 maart 2021
