De koster zet nu alle deuren open zodat we het slotlied ‘Lichtstad met uw paarlen poorten’ allemaal kunnen meezingen!’ In de stem van de voorganger klinkt ontroering door. Wie had dat ooit gedacht, dat we bijna anderhalf jaar lang gezamenlijk de mond gesnoerd zouden worden in de kerk. Het orgel is niet mijn favoriete begeleidingsinstrument, maar het kan helemaal niks schelen. Hoewel ik zelf niet eens in de kerk ben en het geheel van achter een scherm aanschouw, prikken de tranen achter mijn ogen als de sterk uitgedunde gemeente de slotzang inzet. Wat voel ik met ze mee, wat houd ik van samen zingen en wat hebben we dit lang moeten missen!
het glas-in-lood zal trillen
Hoe zal dat straks zijn als we allemaal weer mogen? Dan trillen de glas in lood-ramen van het volume dat we samen weer produceren, dat kan niet anders! Zal er nog iemand zijn die de kaken dan op elkaar houdt, of wat ongeïnteresseerd mee brabbelt? Ik kan het me haast niet voorstellen. Zoals ons vroeger werd verteld dat we ons bord moesten leeg eten ‘want in de oorlog hádden de mensen geen eens een fatsoenlijk bord met eten’, zo zal de komende generatie in de kerk te horen krijgen dat het zeer ondankbaar is om je mond niet te openen bij het zingen, want in coronatijd kónden we niet eens zingen! Weet je wel hoe naar het is als God tegen je praat en je niets terug mag zeggen, al je blijheid, je verdriet, je vragen en klagen achter je kiezen moet houden in de kerk? Ik verheug me er nu al op dit straks mijn kleinkinderen te kunnen zeggen.
Tenminste, als die kleinkinderen straks de kerk nog weten te vinden. Afgelopen weekend bogen we ons met onze kerkenraad over kerk-zijn na corona en we zullen de enigen niet zijn. Ik hoorde ergens een verwachting dat zo’n veertig procent van de kerkbezoekers van voor corona niet meer terugkeert in de kerk. En wees eerlijk, je hoeft de kranten van afgelopen week maar door te bladeren of alle kerkgangersmoed zakt je al in de schoenen. Een misbruikzaak in Bunschoten, nota bene tijdens een oppasuurtje in de kerkcreche. Een vernietigend onderzoek naar seksisme in de kerk en een aanklacht tegen de kerk vanwege de interne gerichtheid ten tijde van de pandemie, waar ze zich juist had moeten bekommeren om de wereld om zich heen.
Het kan me niks schelen dat het orgel begeleidt.
De coronatijd kan zomaar het zetje geven dat nodig is om de kerkdeur achter je dicht te doen, te zoeken naar een andere vorm of je heil online te zoeken. Toch laat ik me niet graag leiden door pessimisme, hoe schrijnend en beschamend de genoemde voorbeelden ook zijn. Is de coronatijd niet bij uitstek bezinningstijd geweest? We werden allemaal teruggeworpen op onszelf, en zeg nou zelf, dat is nogal een eenzame toestand. We moesten het doen zonder alles wat ons van zingeving afleidt, verplicht stilgezet. Dat brengt je toch vroeg of laat bij de vragen van het leven? En laat nou juist de kerk daar een magistraal antwoord op hebben of, nog liever, zijn!
niet veranderen is ongepast
Kan de kerk onveranderd blijven? Doorgaan waar we in maart 2020 gebleven waren, lijkt me ongepast. Alsof de afgelopen periode ons als kerken niets te zeggen heeft gehad. Natuurlijk, God is wie Hij was, maar kerken hebben onvermijdelijk een andere mentale houding nodig, want de wereld zal nooit meer hetzelfde zijn. Volgens Miles Toulmin, leider van evangelisatiebeweging Alpha in Azië, zijn de kerken die zullen floreren de kerken die een hybride vorm van kerk-zijn kunnen omarmen. Een kerk waarin fysieke en online bijeenkomsten naast elkaar bestaan. Daar kan hij weleens gelijk in hebben. Er is inmiddels online zoveel geestelijk voedsel te halen dat je daar op zondagochtend je bed niet meer voor uit hoeft te komen. Daar is de kerk 24/7 open en wat een zegen is dat gebleken toen we fysiek niet meer mee konden doen. Er is genoeg om ook de mogelijk nieuwe golven mee door te komen, maar zodra het mag, laten we dan in Gods naam komen voelen, ruiken, proeven, knuffelen, zingen, dansen, spelen, lachen en huilen als nooit tevoren!
Deze column van Anita verscheen in het Nederlands Dagblad van 28 juni '21
